Tentoonstelling De Zachte Stad: Christien Meindertsma blikt terug

De Zachte Stad, een unieke samenwerking tussen de gemeente Rotterdam en ontwerper Christien Meindertsma (43), reisde een jaar rond door Rotterdam, ontving een Dutch Design Award en werd vandaag overgedragen aan Natuurmonumenten. Samen met Christien blikken we terug op het project en inventariseren we de impact van haar wol studie.

Rotterdamse schapen produceren jaarlijks zo’n 5.000 kilo wol. Dat ‘restmateriaal’ levert nauwelijks iets op en verdween grotendeels in de verbrandingsoven. Doodzonde vond stadsherder Martin Oosterhoek. Inmiddels wint de Rotterdamse wol aan populariteit, dankzij de reizende tentoonstelling De Zachte Stad. De tentoonstelling is het resultaat van een onderzoek naar de kwaliteit van de wol door een van de meest toonaangevende Nederlandse ontwerpers van dit moment, Christien Meindertsma. In plaats van een saai rapport leverde zij een grote diversiteit aan prachtige producten op. Zo mooi, dat de gemeente Rotterdam haar werk het afgelopen jaar heeft geëxposeerd in zoveel mogelijk Rotterdamse wijken en buurten.

LOVEND JURY RAPPORT

De Zachte Stad blijft niet onopgemerkt. Voorafgaand aan de Dutch Design Week worden in maar liefst acht categorieën de Dutch Design Awards (DDA) uitgereikt. De samenwerking van de gemeente Rotterdam en Christien Meindertsma is bekroond met de Dutch Design Award 2023 in de categorie beste opdrachtgeverschap. De jury had lovende woorden: “Rotterdam laat met De Zachte Stad zien dat de circulaire stad voor hen geen loze ambitie is, in een mooie samenwerking met superonderzoeker Christien Meindertsma.”

OVER SPIN-OFF GESPROKEN…

Christien blikt tevreden terug op de samenwerking met de gemeente Rotterdam. “Het is leuk dat het echt is begrepen, ondanks dat het een materiaal studie is. De Zachte Stad geeft stof tot nadenken. Over andere duurzame keuzes die je in het dagelijks leven kunt maken.” De wol studie van Christien heeft geresulteerd in verschillende vervolgstudies, oftewel spin-off.

Het meest toonaangevend is het onderzoek naar het machinaal 3D printen van wol zonder gebruik van water. Met dit onderzoek opent ze de deuren naar voorheen ondenkbare technieken en toepassingen in architectuur, meubel ontwerp en (woon)accessoires. De collaboratieve robot voor het 3D printen van wol, ook wel Wobot genaamd, ontwikkeld Christien samen met Tools for Technology (TFT). “Dit is echt een uitvinding!”, zegt Christien trots. “We staan nog maar aan de vooravond van de ontwikkeling van deze nieuwe productiemethode.” En juist om die reden ontving Christien een uitnodiging van het mooiste museum ter wereld: het Victoria and Albert Museum in Londen. Begin december toont zij daar driedimensionale toepassingen van vilt en linoleum. 

De Rotterdamse wol vormt nog steeds de basis voor de doorontwikkeling van garen, karpetten en stoffen door CS Rugs. Christien blijft betrokken bij het proces. Zo moeten er keuzes worden gemaakt voor een kleurpallet en moeten karpetten en stoffen worden ontworpen. De Rotterdamse wol is gekleurd met restanten van oude truien en reststof van meubelfabrikant Gelderland. Die laatste heeft zelfs van Rotterdamse wol een bank bekleed.

In ontwikkeling is ook pianovilt, ook wel de holy grail onder de vilten, van Rotterdamse wol. Wordt de droom van Christien, een Rotterdamse concertvleugel, waarin alle vilt van Rotterdamse schapen afkomstig is, binnenkort werkelijkheid? Nog een mooie ontwikkeling. Het Dinamo Fonds steunt Christien met een stimuleringsbijdrage van €25.000,- voor de bouw van een eerste wolschuim-machine. De ontwikkelde machine kan wolschuim (Flocks) produceren uit kwaliteitswol van heideschapen. Het wolschuim kan worden toegepast als vulling in meubels en kan zo een goed alternatief vormen om het nu veel gebruikte kunstmatige schuimrubber te gaan vervangen. En de schaalgrootte? Die is enorm!

PLEIDOOI VOOR RUIMTE EN TIJD

Al die spin-off projecten, dat is meer dan waar Christien ooit van had durven dromen. Ze benadrukt dat zij als ontwerper ruimte en tijd nodig heeft om dingen te ontwikkelen. Beide zijn schaars. Ze is de gemeente Rotterdam maar wat dankbaar voor de ruimte en tijd die zij kreeg voor de wolstudie. Christien: “De gemeente Rotterdam was een unieke opdrachtgever. Ik spreek de wens uit dat Rotterdam Circulair ook de ruimte krijgt. De ruimte om opdrachten te mogen blijven verstrekken, zodat duurzame innovaties worden aangejaagd. Daar is bestuurlijk lef voor nodig. Maar, je ziet wat een ongekende impact je kan realiseren. De Dutch Design Award gaat welverdiend naar de gemeente Rotterdam!”

[OVER CHRISTIEN MEINERTSMA]

Christien Meindertsma studeerde in 2003 af aan de Design Academy Eindhoven. Werk van Meindertsma bevindt zich in de collectie van Museum Boijmans Van Beuningen (Rotterdam), TextielMuseum (Tilburg), MoMA (New York), Victoria and Albert Museum (Londen) en Vitra Design Museum (Weil am Rhein). Haar werk is diverse keren bekroond met de Dutch Design Award (2008) en geëerd met een Index award (2009) voor PIG 05049. De Flax Chair won de Dutch Design Award (2008) en Future Award (2016). Haar project De Zachte stad won onlangs de Dutch Design Award in de categorie Best Commissioning (2023).

Vanaf 20 oktober 2023 tot en met 24 maart 2024 presenteert het Cuypershuis in Roermond de tentoonstelling Onder de wol van Christien Meindertsma. Meer info: https://www.cuypershuisroermond.nl/nl/nu-in-het-museum/tentoonstellingen/christien-meindertsma-onder-de-wol